Οι αιχμάλωτοι των Αθηνών

Αναδημοσίευση από την Lifo.

Από τον Θανάση Χαραμή
Φωτογραφίες: Πάρις Ταβιτιάν

Είναι τα ζώα του πάρκου ευτυχισμένα;
Το LIFO.gr επισκέπτεται το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο και καταγράφει εξαντλητικά όσα είδε

H PETA ενίοτε καταφεύγει σε υπερβολικά δραματικούς τόνους για να υπερασπιστεί τις απόψεις της και τα ζώα. Αυτό δεν σημαίνει πως καταθέτει ψευδή στοιχεία και ντοκουμέντα, αλλά πως το αυτονόητο το παρουσιάζει όσο πιο μελό γίνεται ώστε να προκαλέσει τη μέγιστη συγκίνηση και ευαισθητοποίηση. Πρόσφατα και με αφορμή το περιστατικό με την μικρή καμηλοπάρδαλη που θανατώθηκε στην Κοπεγχάγη εξέδωσε κατά την γνώμη μου μια από τις πιο ακριβείς επιστολές που εξηγούσαν τους λόγους που εναντιώνεται στα ζωολογικά πάρκα. Ολόκληρη μπορείτε να την διαβάσετε εδώ. Το σημείο στο οποίο στάθηκα και το οποίο μάλλον ήταν η αφορμή για αυτό το ρεπορτάζ:

Το να δείχνεις στα παιδιά ζώα που βαριούνται, έχουν κατάθλιψη και περιφέρονται νευρικά στους περιφραγμένους χώρους τους, δεν προσφέρει καμία απολύτως ενημέρωση για την άγρια ζωή. Σκεφτείτε να πηγαίνατε τα παιδιά σας σε φυλακή, για να τα διδάξετε για την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Mαζί με τον Πάρι Ταβιτιάν, βρεθήκαμε πριν λίγες μέρες στα Σπάτα, σε αυτό που στο μυαλό μου είναι ό,τι κοντινότερο σε αιχμαλωσία ζώων στην Ελλάδα: το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο.

Ακολουθήσαμε τις οδηγίες οι οποίες προσδιορίζουν ως ιδανικές ώρες για επίσκεψη το πρωί. Είναι οι ώρες που τα ζώα είναι πιο δραστήρια και οι επισκέπτες έχουν την δυνατότητα να τα παρατηρήσουν καλύτερα. Δέκα το πρωί ήμασταν στην είσοδο. Είχε τρομερή υγρασία, πολύ κρύο και συννεφιά. Φτάνοντας στην είσοδο αγοράσαμε δύο εισιτήρια στην τιμή των 18 ευρώ έκαστο τα οποία μας εξασφάλιζαν και πρόσβαση στα Εκπαιδευτικά Προγράμματα Θαλάσσιων Θηλαστικών. " Με τρία ευρώ επιπλέον θα δείτε και τα δελφίνια μας!" μας υπενθύμισε η κοπέλα στη γκισέ. Είχαμε μισή περίπου ώρα για να φτάσουμε στην πισίνα των δελφινιών και αρχίσαμε να βολτάρουμε σαν χαμένοι μέσα στο πάρκο.



Στον χώρο υπήρχαν κάμποσοι, όχι πολλοί, επισκέπτες. Όλοι έδειχναν ενθουσιασμένοι. Ειδικά τα πιτσιρίκια έμοιαζε να απολαμβάνουν την εμπειρία. Το ίδιο συνέβαινε και με τα ζώα; Πίσω από τους φράχτες δεν κατάφερα να διακρίνω καμία απολύτως χαρούμενη εικόνα. Δεν είμαι σίγουρος πώς μοιάζουν τα χαρούμενα ζώα ακριβώς, είμαι σίγουρος όμως ότι δεν μοιάζουν έτσι.

Πρώτα οι χιμπατζήδες. Συγκεντρωμένοι όλοι σε μια γωνιά της περιοχής τους. Είχαν παραταχθεί μπροστά ακριβώς από τον τοίχο. Ακουμπούσαν σε μια κακοζωγραφισμένη ζούγκλα και δεν μας έδιναν καμία σημασία. Δεν αντιδρούσαν στα σφυρίγματα ενός ζευγαριού που προσπαθούσε να τους ξεσηκώσει. Τα λιοντάρια αδιαφορούσαν εξίσου στις ικεσίες μιας κυρίας πίσω από το τζάμι και τα παρακαλούσε κυριολεκτικά να σηκωθούν από ένα σημεία όπου έμεναν κρυμμένα. Το ίδιο συνέβαινε και με τα δύο τζάγκουαρ, με τις αρκούδες, τους λύκους, την ύαινα, το σερβάλ και τα υπόλοιπα θηλαστικά. Είχαν επιλέξει τα σημεία που θα τους χάριζαν όση περισσότερη προστασία γίνεται από τα βλέμματα.

Μετά οι τρεις τίγρεις. Τρία από τα πιο μεγαλοπρεπή αρπακτικά του πλανήτη σε ένα μικροσκοπικό χώρο. Η μία κινείται νευρικά. Κάνει αυτό που χιλιάδες αναφορές έχουν μεταφράσει ως συμπεριφορά στρεσαρισμένου ζώου. Διασχίζει τα ίδια 4 μέτρα γης, σύρριζα στα κάγκελα και πάλι πίσω. Μπροστά της ένα κοριτσάκι ακολουθεί την ίδια παράλληλη διαδρομή. Γελάει και η μαμά του το βγάζει φωτογραφία. Το ίδιο μικρός μου φάνηκε και ο χώρος για τα υπόλοιπα αιλουροειδή αλλά και αρκετά ακόμη ζώα: ο κροκόδειλος και όλα τα ερπετά των μικρών γυάλινων προθηκών, τα πουλιά που άνοιγαν τις φτερούγες τους για να βρεθούν από το ένα κούτσουρο στο άλλο, που συχνά ήταν απόσταση λιγότερη από μέτρο και οι πίθηκοι. Αυτοί ήταν ίσως οι μοναδικοί κάπως δραστήριοι ένοικοι του πάρκου. Πλησίαζαν στα κάγκελα και σε κάρφωναν με το βλέμμα τους. Η εξοικείωση τους με τους ανθρώπους ήταν προφανής και συνάμα αλλόκοτη. Όσο περπατούσα ανάμεσα στο καταπράσινο πάρκο και ένιωθα τα άκρα μου παγωμένα, αναρωτιόμουν τι δουλειά είχαν ζώα που η φύση τα περιόρισε στα θερμά σύνορα της Αφρικής ή στην υγρασία της ζούγκλας, να βρίσκονται στο ξεροβόρι των Σπάτων. Φαντάζομαι τα πόδια από τις αντιλόπες μουδιασμένα και τα φτερά των αετών βαριά από τη καθηλωμένη ζωή. Δεν ξέρω πόση γη, πόσος αέρας και πόσο νερό χρειάζεται ένα πλάσμα γεννημένο για να ζήσει φυσιολογικά. Πόσα μέτρα χρειάζονται για να κοροϊδέψεις τη φύση;

Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Θαλάσσιων Θηλαστικών

Στην πισίνα, το κρύο είναι ακόμη πιο έντονο. Από τα ηχεία ακούγεται δυνατά λάτιν μουσική. Τα δελφίνια βρίσκονται ήδη στο νερό μπροστά από τα καθίσματα και λίγο μετά εμφανίζεται μια όμορφη κοπέλα με μικρόφωνο. Μας καλωσορίζει και αρχίζει τις συστάσεις για το τι θα παρακολουθήσουμε. Η εικόνα δεν διαφέρει σε τίποτα από τσίρκο. Η εκπαίδευση αρχίζει και τελειώνει με μερικές απλοϊκές, εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες, επιπέδου. Πού ζούνε (κανονικά) τα δελφίνια; Τι τρώνε τα δελφίνια; Πόσο μεγαλώνουν τα δελφίνια; Πώς αναπνέουν και πώς ζευγαρώνουν τα δελφίνια. Φυσικά υπάρχει επιμονή στο θέμα πόσο έξυπνα είναι τα δελφίνια! Κάτι που η ανιματέρ-παρουσιάστρια τονίζει όσο πίσω της τα κόλπα είναι στο θεαματικό τους ζενίθ. Οι εκπαιδευτές σφυρίζουν και κάνουν μια σειρά από νευρικές χειρονομίες στις οποίες τα ζώα αντιδρούν και υπακούουν. Πηδάνε έξω από το νερό, στροβιλίζονται στον αέρα, ανεβαίνουν σε μια ράμπα έξω από την πισίνα για να μας χαιρετήσουν, κουνάνε τις ουρές τους και κάνουν θόρυβο με τα σόναρ τους. Τα δελφίνια κάνουν τέτοια τσαλίμια λόγω εξυπνάδας ή λόγω μιας αφύσικης τσίτας στην οποία τα υποβάλλουν;

Τα δελφίνια είναι έξυπνα, αλλά αυτά τα δελφίνια ήταν και εκπαιδευμένα. Πειθαρχούσαν σαν στρατιώτες. Εκτελούσαν με ακρίβεια κάθε πρόσταγμα. Στήνονταν θεατρικά μπροστά στα μάτια μας. Δραματικοί ηθοποιοί με τα όλα τους. Προς το τέλος μια γυναίκα από τις κερκίδες οδηγείται στην άκρη της πισίνας για να χαϊδέψει ένα από αυτά τα πανέμορφα θηλαστικά που έχει στηθεί με το σώμα του τεντωμένο και περιμένει, με ένα είδος μηχανικής χαράς. 'Εχει κάτι μελαγχολικό η σκηνή, γιατί τα ζώα δεν ξέρουν υποκρίνονται, να φορούν ψεύτικα χαμόγελα, να γίνονται καλοί κλόουν: όποτε συμβαίνει αυτό, είναι μια εικόνα ψευδής, που κρύβει πολλή άσκηση, πολύ καταπίεση. Έτσι νομίζω. Μετά από μισή ώρα το show είχε τελειώσει και η παρουσιάστρια μας υπενθυμίζει πως πρέπει να αγαπάμε τα δελφίνια και να μην μολύνουμε με σκουπίδια τις θάλασσες. Πολιτική ορθότητα και κλισέ έδωσαν πάσα στη λάτιν μουσική που ξαναδυνάμωσε. Τα δελφίνια κάναν ένα ακόμη εντυπωσιακό άλμα έξω από το νερό. Τέλος η εκπαίδευση. Πριν ολοκληρώσουμε την εκπαιδευτική εκδρομή, επιστρέφουμε προς την περιοχή των λιονταριών. Μήπως έχουν βγει από την κρυψώνα τους και τα φωτογραφίσουμε. Είναι ακόμη κρυμμένα. Η τίγρης δίπλα, συνεχίζει να βολτάρει σύρριζα στο κάγκελο και οι μπαμπουίνοι καυγαδίζουν ποιός θα αρπάξει ένα χάρτη του πάρκου που έχει βρεθεί μέσα στο περιφραγμένο χώρο τους.

 Το υπόλοιπο κείμενο εδώ: http://www.lifo.gr/posts/index/46495/blog_type:8/user:9192